U praistoriji i ranoj istoriji su naseljavani samo ivični delovi Titelskog brega i to uglavnom u blizini surduka, koji su stanovnicima olakšavali prilaz vodi.
Tokom praistorije, Titelski breg je predstavljao „ostrvo“ usred meandara i rukavaca razlivene Tise. Na obodu platoa Titelskog brega, drevni čovek je, kao na dlanu, imao okolni prostor i bio zaštićen od neprijatelja i poplava. Sam plato nudio je nepregledne oranice za gajenje žitarica, a padine brega pašu za stada. U neposrednoj blizini, u vodama Tise, uvek je bilo raznovrsne ribe.
Tokom bronzanog doba, Titelskim bregom i okolinom dominira Feudvar, kao metropola na glavnoj saobraćajnici koja je povezivala istočni Mediteran i kontinentalnu Evropu.
Početkom gvozdenog doba, primat preuzima Kalvarija i postaje glavno naselje na Titelskom bregu. Titelski breg u praistoriji prolazi kroz uspone i padove, luksuzne i sirotinjske trenutke, ali sve stanovnike Titelskog brega, vezuje ideja brige za porodicu u toplini doma i borbe za opstanak u okolnostima koje se ne mogu birati.
Titelski breg je privukao pažnju još krajem XVII veka kada je Marsigli– u okviru svoje „dunavske“ ekspedicije- stvorio prvu arheološku sliku Titelskog brega. On tada pominje tvrđavu u Titelu i brojne humke po Šajkaškoj.
Sistematska istraživanja ipak su čekala polovinu XX veka, a vrhunac interesovanja nauke predstavlja multidisciplinarni projekat „Feudvar“ koji je sprovođen u saradnji Slobodnog Univerziteta iz Berlina i Vojvođanskog muzeja iz Novog Sada u periodu 1983-1990.
Izvor:
Predrag Medović, Vojvodina u praistoriji, od neandertalaca do Kelta, Novi Sad, 2006
Studija zaštite Specijalni rezervat prirode „Titelski breg“, Novi Sad, 2011